Voorgeschiedenis Kerkgebouw

De oude kerk - sinds 1864 in gebruik - was te klein en zo in verval geraakt, dat de bouw van een geheel nieuwe kerk noodzakelijk was geworden. Dit was dan ook de reden, die de pastoor van Montfoort - de weleerwaarde heer C. Spaan - ertoe aanzette bij het kerkbestuur te rade te gaan. De parochianen waren bereid de financiële consequenties te dragen. De som werk van negentig duizend gulden - te betalen in vijf jaar tijd - kwam op tafel en het besluit - in mei 1923 - tot nieuwbouw werd genomen.
Dit besluit - met tekening en begroting - werd aan de Aartsbisschop van Utrecht ter goedkeuring gepresenteerd. Het ontwerp is van de bekende kerk-architect Wolter ter Riele.
Op 28 augustus 1923 werd de opdracht tot bouw opgedragen aan een van de parochianen de aannemer Adrianus Stolker.
Op 9 juni 1924 werd de eerste steen gelegd door pastoor C. Spaan. De kerk werd geconsacreerd op 13 augustus 1925 door de Aartsbisschop Mgr. Henricus van de Wetering

Kerkgebouw

De kerk is een in neogotische stijl opgetrokken drie beukige hallenkerk, d.w.z. dat de zijbeuken nagenoeg even hoog zijn als het middenschip. Het (priester)koor is naar het oosten gericht en het hoofdportaal is in de westgevel gesitueerd en het transept wordt bekroond met een vieringtoren.

Interieur

Het hoofdaltaar is opgetrokken in hardsteen en Franse zandsteen en is een ontwerp van de architect Wolter ter Riele. In het altaar zijn de relieken van de HH Candidus en Valentis ingesloten. Het doopvont is vervaardigd door de edelsmeden Gebr. Roosmalen uit Utrecht.
Het schilderij altaarstuk is van een onbekende meester naar een doek van de Vlaamse schilder Anthonie van Dijck. De beglazing is uitgevoerd door de kunstschilder Nicolaas Poland uit Utrecht.
De kerk bezit ook een prachtig eikenhouten beeld, voorstellende de Maagd Maria met het Kind Jezus op de arm. Het oude orgel op de koorzolder is verwijderd, waardoor het geschilderde raam, van de hand van Joep Nicolaas, nu zichtbaar is.

In 1988 is het kerkgebouw door de staatssecretaris van OCW geregistreerd als een Rijksmonument (= bescherm monument).
Uit het rapport: De kerk is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als karakteristiek voorbeeld van een hallenkerk in neogotische stijl uit het derde kwart van de 19e eeuw. Tevens heeft de kerk ensemblewaarde als beeldbepalend element binnen de historische bebouwing van Montfoort.

In 2009 is het gebouw opnieuw ingericht. Mede dankzij de inzet van vele vrijwilligers werd het mogelijk het oude kerkgebouw om te vormen tot een dynamische en multifunctionele ruimte. Er zijn glazen puien ingebracht voor meer gescheiden ruimtes. Door rijen banken te verwijderen kon het priesterkoor worden vergroot, zodat het nieuwe altaar dichter bij de kerkgangers kon worden geplaatst.
De banken zijn door stoelen vervangen. De oorspronkelijke communiebanken zijn weer teruggeplaatst.
Er is een nieuwe toegangsdeur aan de zijkant ingebracht waardoor het kerkgebouw zichtbaarder en gemakkelijker toegankelijk is gemaakt. Er zijn veel acties gehouden om de herinrichting te kunnen financieren.

Actieve gemeenschap

Er is sprake van een zeer actieve geloofsgemeenschap met veel vrijwilligers.
Veel werkgroepen worden bemand door enthousiaste vrijwilligers. Groepen als doopgroep, groep 1e communie, vormselgroep, liturgiegroep enz. zijn duidelijk herkenbaar en aanwezig. Een bijzondere "werkgroep" is die van de gastvrouwen en -heren. Zij zorgen er dagelijks voor dat de kerk tussen 10u - 12u open is voor belangstellenden. Door de sluiting van de bibliotheek van Montfoort is er in een afgescheiden ruimte een boekenspot ingericht, die dus dagelijks te bezoeken is.

De Stichting Vrienden van de Johannes de Doperkerk Montfoort

Bij de heren Cor Vlooswijk en Sjaak Spruijt ontstond de gedachte een stichting in het leven te roepen, die ten doel heeft (art. 2 vd stichtingsakte):

• het in stand houden en onderhouden van het Johannes de Doper complex, bestaande uit kerkgebouw, kleine Johannes, stiltetuin, Pastoor Spaanplein en Johannes de Doperplein, ten einde dit monumentale complex te behouden voor de gemeenschap Montfoort/Linschoten in het algemeen en als centrum voor religiebeleving in het bijzonder.
• het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.

De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door:

• het verwerven van fondsen
• het beschikbaar stellen van financiële middelen anders dan voor de normale exploitatie van de geloofsgemeenschap.

Herinrichting 2009 en restauratie 2016.

In 2004 is er een discussie gestart over de herinrichting van het kerkgebouw. Al vele jaren daarvoor werd er gewerkt om te komen tot een restauratie, tot die tijd lag het accent op wind en waterdicht houden; zonder subsidie was restaureren geen optie. Om het kerkgebouw  aantrekkelijk en leefbaar te houden voor de gemeenschap was het nodig de binnenkant van het grote gebouw aan te pakken. In 2004 zijn discussies met de wijken in Montfoort Linschoten gestart om duidelijkheid te krijgen waar de toenmalige parochie belang aan hechte. Hierbij werd gekeken naar de ontwikkeling van de kerk in het algemeen, binnen de gemeenschap en naar de financiële toekomst.  7  scenario's werden uitgewerkt en daarvan werd er één gekozen; het kerkgebouw opnieuw inrichten waarbij de kerkzaal overeind moest blijven en de verkoop van de pastorie een noodzaak was. De opbrengst van de verkoop werd deels gebruikt voor de herinrichting en deels voor voorziening restauratie. Daarbij was ook geldelijk inbreng van de inwoners van Montfoort Linschoten vereist. Hieruit zijn veel acties ontstaan die er mede voor hebben gezorgd dat de herinrichting met een succes in 2009 werd afgesloten. Klik hier voor een foto impressie.

 

In 2016 was het zover, restauratie werd mogelijk door steun van het Parelfonds. De restauratie richt zich op het dak en toren. Veel van de kosten gaan zitten in de bouw van stijgers. Door goede controle, nauwe samenwerking met de bouwers en wederom een grote inbreng van de gemeenschap Montfoort Linschoten is er veel tot uitvoering gebracht met het beschikbare budget. Klik hier voor een foto impressie van de restauratie.

Maar ook met al deze activiteiten is het werk nog niet af, want helaas kon niet alles worden aangepakt. Er blijft dus werk aan de winkel en wat al gedaan is vraag ook het reguliere onderhoud.

 

Zie voor meer historie over het kerkgebouw de site van RHC Rijnstreek en lopikerwaard